ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1821 – ΑΡΙΑΔΙΤΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ

Δεν ήταν γνωστό έως σήμερα αν το χωριό μας η Αριάδα είχε συμμετοχή στην Επανάσταση του 1821 και αν υπήρξαν Αγωνιστές που πολέμησαν για την ελευθερία της πατρίδας. Από την έρευνα που έγινε στο τρίμηνο διάστημα μέχρι σήμερα βρέθηκαν σημαντικά στοιχεία για την περίοδο της Επανάστασης και την συμμετοχή σ’ αυτή Αριαδιτών προγόνων μας. Στο βιβλίο της Ακαδημίας Αθηνών «Μνημεία της Ελληνικής Ιστορίας» – Ιστορικό Αρχείο Αλ. Μαυροκορδάτου, τόμος Ε-Τ: ΙΙ - Επιμέλεια Εμμ. Πρωτοψάλτου του 1965, σελ. 230, αναφέρεται το εξής κείμενον σε επιστολή του Μαυροκορδάτου: «Προς τους προεστώτας των χωρίων Σέλνη (Ζελμί – Θυάμου) - Κομποθέκλας – Αριάδας – Σαρδινιάννων και Ξηρακιάς). Επειδή αύριον μέλλομεν να στρατοπεδεύσωμεν εις Κρίκελον να κατεβάσουν εκεί ψωμί και κρέας για 600 ανθρώπους». ΄Ηταν προετοιμασία για την μάχη του Πέτα 1822.

Από το Βιβλίο του συμπατριώτη μας Νίκου Τέλωνα (Αμφιλοχίας) που εκδόθηκε το 2003, «Οι πρόμαχοι της Πατρίδας – Βαλτινοί Αγωνιστές του ’21» βρέθηκε ότι στον αγώνα του ’21 για την ελευθερία της πατρίδας έλαβαν μέρος Αριαδίτες Αγωνιστές. Καταχωρούμε κείμενο της σελίδας (ΙΙ) του βιβλίου που αναφέρεται στους Βαλτινούς Αγωνιστές και στο αίτημά τους ή απογόνων τους για βοήθημα που έδινε το κράτος μετά την απελευθέρωση. Επίσης ποίημα του Βαλαωρίτη για το Βάλτο.
Μετά την απελευθέρωση συστάθηκε και η πρώτη Επιτροπή που σκοπό είχε να δι­καιώσει τους αγωνιστές. Επιζώντες του ιερού αγώνα, άρρωστοι, σακάτηδες, χήρες και ορφανά έτρεξαν για αναγνώριση των θυ­σιών τους αποβλέποντες στην παροχή του πενιχρού βοηθήματος. Στάθηκε όμως η επιτροπή εκείνη - όπως και οι άλλες αργότερα - ανίκανη των περιστάσεων. Στις κρίσεις που γίνονταν, υποβίβα­ζαν στην τάξη του στρατιώτη τους πεσόντες στην έξοδο του Με­σολογγίου. Οπλαρχηγοί με βαθμό Αντιστράτηγου επί του αγώνος κατρακυλούσαν στο βαθμό του υπολοχαγού. Για τα ορφανά και τους αιχμαλώτους, αδιαφορία απάνθρωπη.
Δεινοπάθησαν τότε όλοι. Μα περισσότερο απ' όλους οι Ρου­μελιώτες και οι Βαλτινοί γνώρισαν τον παραγκωνισμό, την αδιαλλαξία και τον εξευτελισμό όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης μέσα απ' τις σελίδες του μαρτυρικού τούτου καταλόγου.
Από τότε όλη η τοπική Ιστορία - μέσα απ' τις ομολογίες για τους Βαλτινούς αγωνιστές -πέρασε σιγά σιγά στη λησμονιά. Οι πονεμένες εκείνες για τον καθ' ένα διηγήσεις, κλειστήκανε στα 230 μαύρα κουτιά του Αρχείου Αγωνιστών και κυριολεκτικά ξεχαστήκανε.

Αυτών των απλών ανθρώπων τη μεγάλη προσφορά κατά την περίοδο του υπέρ πάντων αγώνα, αλλά και την πίκρα και απο­γοήτευση που αντιμετώπισαν «στερούμενοι και του επιουσίου άρτου» έρχεται τούτη ή έρευνα να βγάλει απ' τη λησμονιά. Οι νε­κροί δεν έχουν βέβαια ανάγκη καμιά για αναγνωρίσεις, παράση­μα και οικονομικές απολαβές.
Είναι για αυτούς όλα τούτα τόσο μάκρυνα και ξεπερασμένα... Η μνήμη τους όμως θα το’θελαν να μην σβήση. Κι αυτή τη μνήμη παραδίνουμε σήμερα μ' αυτή την έκδοση στους απογόνους όλων εκείνων των υπέρ πίστεως και πατρίδος αγωνισαμένων και ηρωϊκώς πεσόντων, στον Ιερότερο του Γένους μας αγώνα εις μνημόσυνον αιώνιον...

«Εκεί σπαθιά της Δαμασκού εκεί χρυσά πιστόλια και καρυοφίλλια ξακουστά και χίλια γιαταγάνια. Τί κρίμα πούταν άνεργα και τα φορούσε ό τοίχος. Αστράφτει ακόμα φοβερό, ανάμεσα από τάλλα τού Χρήστου το περήφανο το φοβερό μιλιόνι, του Μπουκουβάλα το σπαθί, πού ακόμα λαχταρίζει, το καρυοφίλλι του Σταθά, του Ζίδρου το χαντζάρι. Κι' όταν αρχίσει ό σκοτωμός κι' ο πόλεμος ανάψη τότε και τ' Ασπροπόταμο, το κύμα του θ' ανοίξη και θα φωνάξη στα βουνά στο Περγαντί στη Λάμια ν' ανθίσουν να γιοράσουνε, την ώρα την ημέρα που ανέλπιστα εζωντάνεψαν τα κόκκαλα του Βάλτου».
Αριστοτέλης Βαλαωρίτης

Καταχωρούμε από το βιβλίο τα βιογραφικά πέντε Βαλτινών Αγωνιστών που αναφέρονται ότι είναι από Αρειάδα: Του Αρειαδίτη Αλεξάκη – Αρειαδίτη Αλέξη – Ζυγούρη Αθανάσιου – Κοτζιανόπουλου Κ., Κουτσαφτόπουλου Γιάννη.

Αρειαδίτης Αλεξάκης (Από Αρειάδα)
Στην αίτηση από 3 Ιανουαρίου 1846 που στέλνει η χήρα γυναί­κα του Μαρία και οι τέσσερις κόρες του Γεωργούλα, Ασήμω, Βασιλική και Αλεξάνδρα Αρειαδίτη, δυστυχώς δεν μπορέσαμε να διαβάσουμε το κείμενο δεδομένου ότι ήταν εντελώς σβησμένο.

Αρειαδίτης Αλέξης (Από Αρειάδα)
«Ξεχάστηκε και ο βαθμός του»
Η από 10 Δεκεμβρίου 1865 αίτηση συντάχθηκε στην Αθήνα από την εγγονή του Βασιλική Τάτση. Σέ αυτήν αναφέρει πως ο παππούς της «Αλέξιος Αρειαδίτης, κάτοικος Αρειάδος του Δήμου Αμβρακίας υπηρέτησε την πατρίδα στρατιωτικώς απ' αρχής μέχρι τέλους του ιερού αγώνος υπό τας διαταγάς των στρατηγών Ιω. Ράγκου και Ανδρ. ΄Ισκου παρευρεθείς εις διαφό­ρους μάχας. Κατά το έτος 1833 απελύθη και διά τας εκδουλεύσεις του κατετάχθη εις τα μητρώα των τάξεων των αγωνιστών με βαθμόν τον οποίον δεν ενθυμούμαι» και για τον λόγο αυτό πα­ρακαλεί την επιτροπή και τους επιζώντες αγωνιστές που τον είχαν γνωρίσει να του αποδώσουν τον βαθμό του.
Η Επιτροπή ενέκρινε και τον κατέταξε στην 6η τάξη των αξιω­ματικών.

Ζυγούρης Αθανάσιος (Από Αρειάδα)
Μαζί με την αίτησή του που έστειλε στις 14 Ιουνίου 1865, επι­συνάπτει και το πιστοποιητικό των οπλαρχηγών Ν. Ζέρβα και Γ. Βέλη σύμφωνα με το οποίο «ο Αθανάσιος Ζυγούρης εκ του χωρίου Αρειάδος της επαρχίας Βάλτου υπήρξεν εκ των αθλητών υπέρ ανεξαρτησίας της πατρίδας πολεμήσας τους Τούρκους όπου και αν ευρέθη. Εις Πλάκαν, Μακρυνόρος, Πέτα, Καλαρρύτες, Αετό, ευρέθη εις τας πολιορκίας εν Μεσολογγίω και εξήλθε μετά των λοιπών στρατιωτών εις την τρομεράν εκείνην έξοδον. Διετέλεσε δε υπό τας διαταγάς των Ιω. Ράγκου, Ανδρ. ΄Ισκου, Αναγν. Καραγιάννη, Γ. Βελλή καί Γ. Καραϊσκάκη». Αδικαίωτος και αυτός από την επιτροπή.

Κουτσαφτόπουλος Γιάννης (Από Αρειάδα)
΄Ελαβε μέρος σε πολλές μάχες στη Δυτική Ελλάδα και κατά τις πολιορκίες του Μεσολογγίου. Το 1829 πού συγκροτήθηκαν οι χιλιαρχίες έγινε Εκατόνταρχος στην υπηρεσία του Δημ. Υψηλάντη και ήταν μέλος της φρουράς του, επί κεφαλής 32 στρατιωτών.

Κοτζιαντόπουλος Κ. (Από Αρειάδα)
Ο γιος του Αναγνώστης, τον Μάϊο του 1865, απευθύνεται στην επιτροπή των αγωνιστών και αναφέρει πως ο πατέρας του αγωνιζόμενος τον υπέρ πατρίδος αγώνα απ' αρχής μέχρι αποπερατώσεως έπεσεν ηρωϊκώς εν Μεσολογγίω, μαχόμενος κα­τά την δευτέραν πολιορκίαν αυτού. ΄Ελαβε δε μέρος εις πολλάς κατά την Στερεάν μάχας ως αξιωματικός.
Στο φάκελό του, υπάρχει πιστοποιητικό του Δήμου Αμβρα­κίας όπου αναφέρεται ότι ο πεσών Κ. Κοτζαντόπουλος «κατέ­λειπε ως κληρονόμος τον υιόν του Αναγνώστην 47 ετών (όταν σκοτώθηκε ο πατέρας του ήτο 7 ετών), τη θυγατέρα του Γιαν­νούλα ήτις αποβιώσασα κατέλειπεν ορφανά τέκνα τον Ιωάννη ετών 8 και μίαν θυγατέραν της ονόματι Γκόλφω 3 ετών, άτινα αποβιώσαντος και του πατρός των Κωνσταντίνου Γκούγια, δια­τελούσαν υπό την προστασίαν του θείου τους Αναγνώστη».
Η Επιτροπή κατέταξε τον πεσόντα στους Υπαξιωματικούς της Α' τάξεως.

Από τον πίνακα Αγωνιστών χωρίς βιογραφικό σελ. 228, καταχωρούνται τρεις Αριαδίτες Αγωνιστές:

1) Κουτζαντόπουλος Κωνσταντής, Αξιωματικός, έπεσε στην έξοδο Λιθανών, πρόκειται για τον Κοτζιαντόπουλο Κ.
2) Κουτζιαντόπουλος Αθανάσιος από Αρειάδα, Χιλίαρχος.
3) Κουτζιαντόπουλος Ιωάν. από Αρειάδα, Χιλίαρχος.
Στην Αιτωλοακαρνανική και Ευρυτανική Εγκυκλοπαίδεια, τομ. 2, σελ. 491, εκδότη Ιωάννης Ν. Κουφός, αναφέρεται ο Αριαδίνης ή Αριαδίλης Αλέξιος Αγωνιστής του 1821, εξ Αρειάδας Βάλτου πολεμήσας επικεφαλής συμπολιτών του, μετέσχε πολλών Επιχειρήσεων.
Πιθανόν να πρόκειται για τον Αρειαδίτη Αλέξη που αναφέρεται στο βιβλίο του Κ. Τέλωνα, ο οποίος έχει κάνει έρευνα σε βάθος, και νοιώθουμε ως Αριαδίτες, ιδιαίτερη ευγνωμοσύνη για την κοπιώδη προσπάθεια και την ανάδειξη της Ιστορίας του χωριού μας και των Αρειαδιτών Αγωνιστών των οποίων δεν γνωρίζαμε την ύπαρξη και την προσφορά τους.